Herfst; eindelijk regen!

Aan een lange periode van droogte is een einde aan gekomen! Met twee dagen forse regen wees de regenmeter een hoeveelheid aan van ruim 35 mm. De bodem is echter zo droog dat de regen nauwelijks de grond intrekt.... Maar er is eindelijk water gevallen....
Vandaag (zondag 22 oktober) is een prachtige herfstdag. Het heeft voor het eerst deze herfst gevroren (min 1,6 graden). Dit was fraai te zien aan de spinnenwebben rond het prikkeldraad; zie foto. Een bijzonder gezicht tegen de achtergrond van licht berijpt weidegras!






De kleuren van de herfst nodigt iedereen uit om erop uit te gaan. Hier heb ik de onderzijde de vuilboom (Sporkehout Frangula alnus) gefotografeerd. Typerend voor deze boom is de vroege verkleuring in het najaar; de gele bladeren vallen direct op.

Paddenstoelen zien we vaker, nu het eindelijk geregend heeft. Paddenstoelen hebben verschillende vormen (zie onderstaande zoekkaart -klik op onderstaande kaart om het te vergroten-). Mijn oog valt op een bijzondere paddenstoel; de Grote sponszwam  (Sparassis crispa). Het lijkt waarachtig op een kleine spons. Kijk maar.....

De veelvoudige vertakkingen bij deze paddenstoel eindigen in gebogen en gedraaide lobben. Het is een parasiet (vijand dus!) van de den. De reusachtige vruchtlichamen ontwikkelen zich tussen de wortels aan de voet van de boom. De lobben zijn bedekt met het zogenaamde hymenium, een sporen voortbrengende laag. Een volgroeide paddenstoel wordt donker okerkleurig. Het enigszins kraakbeenachtige "vlees" ruikt aangenaam. Ik lees bovendien dat het goed smaakt! Wel afblijven hoor......

Overigens hoor ik op het zelfde moment bij deze den een enorm geroffel.... dat moet een specht zijn. Ik kijk omhoog en ben in eerste instantie onder de indruk van de enorme lengte van zijn stam. De kruin schittert in de zon en steekt af tegen de lichtblauwe hemel. 

Inzoomend met de fotocamera ontdek ik op een zijtak de Grote Bonte Specht (Dendrocopos major). Zie foto. De silhouet van de specht met zijn rode broek zijn duidelijk waarneembaar. Het is in onze streken een standvogel, wat wil zeggen dat de specht bij ons overwintert en niet weg trekt naar het zuiden. 

Ik blijf gespitst op paddenstoelen. Even verderop zie ik op een afgezaagde boomstronk van een dennenboom zowel een Elfenbank (Trametes versicolor) als een Dennemoorder (Heterobasidion annosum), met daarvoor een nog nader te determineren paddenstoel......

Iets over de Dennemoorder  (links op de foto); deze wordt beschouwd als een van de schadelijkste parasieten van naaldhout. De consolevormige vruchtlichamen verschijnen aan de voet van dennenbomen. Ze beginnen zich al zeer vroeg te 'nestelen'. Als de boom circa 20 jaar oud is dringt het mycelium via de haarwortels naar binnen en treedt er metershoog in de stam reeds kern-rot op. Het hout is dan voor gebruik onbruikbaar geworden. Niet erg fijn voor het dennenhout.

Herfst; eindelijk regen!

Aan een lange periode van droogte is een einde aan gekomen! Met twee dagen forse regen wees de regenmeter een hoeveelheid aan van 35 mm. De bodem is echter zo droog dat de regen nauwelijks de grond intrekt. Maar er is in iedere geval eindelijk water gevallen....
Het is na twee dagen van forse regen weer droog geworden en vandaag (zondag 22 oktober) is een prachtige herfstdag. Weliswaar heeft het voor het eerst in deze herfst gevroren bij ons (min 1,6 graden), wat fraai te zien was aan de spinnenwebben rond het prikkeldraad. Een bijzonder gezicht tegen de achtergrond van een licht berijpt weidegras!






De kleuren van de herfst nodigt vandaag iedereen uit om erop uit te gaan. Hier heb ik aan de onderzijde de vuilboom (Sporkehout Frangula alnus) gefotografeerd. Typerend voor deze boom is de vroege verkleuring in het najaar.

Paddenstoelen zien we door de regen nu vaker. De verschillende vormen zoals vermeld op de zoekkaart (klik op onderstaande kaart om het te vergroten) zien we bij deze bijzondere paddenstoel;

de Grote sponszwam  (Sparassis crispa). Het lijkt waarachtig op een spons. Kijk maar.....


De veelvoudige vertakkingen bij deze paddenstoel eindigen in gebogen en gedraaide lobben. Het is een parasiet (vijand dus!) van de den. De reusachtige vruchtlichamen ontwikkelen zich tussen de wortels aan de voet van de boom. De lobben zijn bedekt met het zogenaamde hymenium, een sporen voortbrengende laag. Een volgroeide paddenstoel wordt donker okerkleurig. Het enigszins kraakbeenachtige "vlees" ruikt aangenaam. Ik lees bovendien dat het goed smaakt! Afblijven hoor......

Overigens hoor ik op het zelfde moment bij deze den een enorm geroffel.... dat moet een specht zijn. Ik kijk omhoog en ben in eerste instantie onder de indruk van de enorme hoogte van de stam. De kruin schittert in de zon en steekt af tegen de lichtblauwe hemel. 

Inzoomend met de camera ontwaar ik op een zijtak de grote bonte specht. Kijk op de foto rechts. De silhouet van de specht met zijn rode broek zijn duidelijk waarneembaar. Het is in onze streken een standvogel, wat wil zeggen dat de specht bij ons overwintert en niet weg trekt naar het zuiden. 

Ik blijf gespitst op paddenstoelen. Even verderop zie ik op een afgezaagde boomstronk van een dennenboom zowel een Elfenbank (Trametes versicolor) als een Dennemoorder (Heterobasidion annosum), met daarvoor een nog nader te determineren paddenstoel......

Iets over de Dennemoorder  (links op de foto); deze wordt beschouwd als een van de schadelijkste parasieten van naaldhout. De consolevormige vruchtlichamen verschijnen aan de voet van dennenbomen. Ze beginnen zich al zeer vroeg te 'nestelen'. Als de boom circa 20 jaar oud is dringt het mycelium via de haarwortels naar binnen en treedt er metershoog in de stam reeds kern-rot op. Het hout is dan voor gebruik onbruikbaar geworden. Niet erg fijn voor het dennenhout.  

De draad weer oppakken

Na enkele weken afwezigheid heb ik besloten opnieuw de draad op te pakken. Een dagboekje dwingt mij in zekere zin mijn waarnemingen vast te leggen; een blog biedt een podium waarmee ik in staat ben mogelijk geïnteresseerden mee te laten kijken naar wat de natuur ons biedt. Daar komt bij dat ik met zelf genomen foto's in staat ben waarnemingen te verlevendigen. Het is intussen half oktober; een tijd voor paddenstoelen en rijpe vruchten in de natuur.....

Zoals hier de Veelbloemige salomonszegel (Polygonatum multiflorum); behoort tot de Leliefamilie die als ondergrondse overwinteringsorganen bollen bezitten. Hieruit komen in het voorjaar weer nieuwe bladeren en bloeistengels.
De blauwzwarte ronde bes is zoet maar giftig! De plant kan voor medicinale doeleinden worden gebruikt bij zweren, blauwe plekken, zogenaamde negenogen (steenpuist) en nagelriem ontstekingen.





En in het bos staan talloze Tamme kastanjes (Catania sativa). Deze boom is inheems in de landen rond de Middellandse zee en werd waarschijnlijk door de Romeinen naar West Europa gebracht. De vrucht is een groene stekelige dop met daarin 3 eetbare noten. Bij ons worden de vruchten zelden rijp, waardoor ze ook klein blijven.

Ik zie in deze periode regelmatig allochtone mensen op zoek naar deze vruchten. Men kan de kastanjes roosteren, maar makkelijker is het om de kastanjes te koken. In veel landen, onder andere in Frankrijk, Zuid-Tirol en Hongarije is de kastanjepuree ("crème de marron") geliefd in desserts of als bijgerecht! 

Op de weg vanuit mijn huis naar het bosgebied bij Zonnebeek valt mijn oog op de Kale Inktzwam (Coprinus atramentarius). Dicht tegen elkaar aangedrukt groeien de paddenstoelen aaneengesloten in bundels op humusrijke grond. De hoedplooien staan dicht naast elkaar waardoor het lijkt alsof iedere hoed gestreept is. Ik vond deze inktzwam fascinerend en omdat ik benieuwd was naar de onderzijde van de hoed, legde ik de fotocamera op de grond en nam met flits deze onwaarschijnlijke opname.

De lamellen of plaatjes aan de onderzijde van de hoed komen goed naar voren. Toen men nog met ganzenveer en inkt schreef, kon men er bruikbare inkt vervaardigen met het volgende recept; paddenstoelen op een bord laten vervloeien, het nat afgieten en een weinig nagelolie en Arabische gom toevoegen. Let op: wel voor gebruik goed schudden!    

Eenmaal gericht op de paddenstoel, nam ik me voor om vooral uit te zien naar bijzondere verschijningen (naast de eerder in grote getale aanwezige aardappelbovist). Ik zag de volgende exemplaren; 

Rodekool zwam (Laccaria amethystina)  

Kleine Vaalhoed (Hebeloma mesophaem) 

Weidekringzwam (Marismus oreades)