April doet wat het wil (week 17 - 24 april)

Het was deze week prachtig weer! Tot vrijdag, want toen sloeg het weer om; een stevige noordwesten wind liet de gevoelstemperatuur stevig zakken. Neemt niet weg dat ik verschillende waarnemingen heb kunnen doen in het veld. Allereerst viel op dat de grote majestueuze eik aan het begin van het bosgebied op 'barsten' staat als het gaat om het blad. Kijk zelf maar eens.

 Aan het begin van het bospad heb ik eerder naast de rankende helmbloem vastgelegd dat er vlakbij de oranje haviksbloem groeit en nu ook bloeit. Echter ik heb nu twijfels of de determinatie hiervan juist is...

Wel een prachtige stervormige bloeiwijze van dit kleine plantje. Klik maar eens op een van beide afbeeldingen voor een vergroting van de bloeiknop. Wellicht geeft de bloei straks meer houvast voor determinatie!

Ook de lariks wordt weer groen. Dit is de Europese lariks die nauw verwant is aan de Goudlariks. De naalden zijn lichtgroen en zacht. Aan de lange scheuten staan ze enkel, aan de korte zitten ze in rozetten. De twijg is strokleurig.

Iets verderop zien we nog een kleine eik die nog bijna volledig in knop staat. Wel is te zien dat de galappel op 'springen' staat. Deze fraaie appel is veroorzaakt door een Galwesp. In juni leggen bevruchte vrouwtjeswespen eieren in een eikenblad. Het bladweefsel gaat op de geïnfecteerde plaats woekeren en groeit uit tot een gal, waarin de larve zich ontwikkelt, etend van het gal weefsel dat het blad produceert. Later verpopt de larve zich en tenslotte, na het vallen van blad met gal, komt er een tweede generatie Galwespen te voorschijn. Dit zijn uitsluitend vrouwtjes; zij leggen, zonder te zijn bevrucht, hun eitjes in de knoppen van een eik. Hier vormen zich kleinere, zogenaamde paarse fluweel galletjes, waaruit in mei weer galwespen kruipen. De mannetjes bevruchten de vrouwtjes en daarmee is de cyclus weer rond.

Iets verderop zie ik een klein plantje; determinatie is lastig. Het is wellicht Guigelheil, een plant uit de sleutelbloem familie. Ik hou het in de gaten, want de bloem zal zeker nog gaan bloeien.

Guigelheil

Ook de bodembedekkers zoals varens in het bos ontluiken en laten zich voorzichtig zien. Hier twee soorten varens https://nl.wikipedia.org/wiki/Varens Zeer herkenbaar en talrijk in dit bosgebied.

 

De heidebrem soorten zijn (Genista) behoren tot de familie van de vlinderbloemigen, waarvan de leden gemakkelijk te herkennen zijn aan de opvallende vorm van de bloemen. Het bovenste, grote kroonblad noemt men de vlag, de beide kroonbladeren links en rechts de zwaarden en de beide onderste kroonbladeren de kiel. De vrucht is bij deze familie een peul, die recht, gebogen  of spiraalvormig opgerild kan zijn en één of meerdere zaden bevat.

'Ochtendstond heeft goud in de mond' (week vanaf 11 april)

Op zondagochtend bij helder weer hebben we een heerlijke gemaakt door Zonnebeek. 'Ochtendstond heeft goud in de mond' luidt het gezegde en dat was hedenmorgen het geval. Met interesse neem ik het jonge groen waar totdat ik plots de zwarte specht zie vliegen; blijkbaar opgeschrikt door ons vliegt hij / zij naar een grove den op circa 100 m in het bos. De zon staat gunstig voor het maken van een foto. Al krijsend kruipt de specht hoger en hoger. Op een ideaal camera moment druk ik op de opnameknop van mijn fotocamera en ik heb een prachtige plaat. Deze wil ik graag op dit dagboekje met geïnteresseerden delen. Meer over deze vogel https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwarte_specht

De lente wordt zichtbaar en voelbaar (week van 11 april 2016)

Het begin van deze week begint zonovergoten! Mooie dagen met weinig wind en een temperatuur van circa 15 graden maakt het lente gevoel compleet.
Tussen het prikkeldraad bij de ingang van 'mijn gebiedje' zie ik in de ochtend een spinnenweb aan de hand van dauwdruppels. Een lijnenspel dat imponeert.
De vorm van dit web wordt wiel-web genoemd. Het heeft ook wat weg van een wiel. Er bestaan veel soorten spinnenwebben. Kijk maar eens op deze website;  http://dier-en-natuur.infonu.nl/dieren/141861-verschillende-soorten-spinnenwebben.html

 Zelf kwam ik een hangmat-web tegen op het dijkje; zie hieronder. klik op de foto voor een vergroting. Op de webpagina van Wikipedia wordt verder ingegaan op de het ontstaan en toepassingen van spinnenwebben; https://nl.wikipedia.org/wiki/Spinnenweb . Een aanrader!

Eenmaal in het bos worden we getrakteerd op een melodieuze gezang. De Zwartkop heeft een gevarieerde zang met zowel krassende als heldere tonen, gelijkend op de Tuinfluiter. De zang van de zwartkop is gevarieerder in hoogte en eindigt in kenmerkende langgerekte fluittonen. 

http://www.vogelgeluid.nl/zwartkop/  

Dat het voorjaar is begonnen is af te zien aan het jonge groen. Bij de meeste bomen zijn de bladeren nog veelal in de knop, zoals hier de eik. Daarvan is bekend dat ze pas vanaf de maand mei of juni in blad komen. De beuk is doorgaans sneller in blad, zoals hier te zien. 

Op de bodem zien we de eerste tekenen van de hier veel voorkomende varens; een opgerold blad dat zich nog moet ontvouwen. Op de website van de stichting Flora van Nederland staat een toelichting en mooie foto's van de verschillende soorten varens. http://www.floravannederland.nl/home/

Niet ver van deze jonge varen staat een jonge den. Opvallend vanwege de lichte kleur van de groene naalden, hier in de vroege lente zon. De den onderscheidt zich doordat twee naalden ontspruiten uit relatief kleine loten. 

Op onze terugweg kwamen we oog in oog met een slak met de toepasselijke naam "zwarte wegslak" .

De zwarte wegslak is een naaktslak uit de familie wegslakken. De geslachtsnaam Arion is afgeleid van de naam van een oude Griekse dichter Arion.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Zwarte_wegslak

 

week 4 tot 11 april

De eerste volle week van april is relatief gezien zacht; grijs, soms wolken met zon en zo nu en dan regen bij een gemiddelde temperatuur van 11 graden. Heel langzaam komen de blaadjes aan de bomen en struiken. Zoals hier de gele brem bij de ingang aan de Oude Buurserdijk, heel voorzichtig.

In deze eerste week hebben we tijdens de cursus werkvormen geoefend in het Kerkloobos in Eibergen. Eén van de onderwerpen was daar paddenstoelen. Dat heeft mijn aandacht getrokken en op een keurig gezaagde boomstam de doolhof-zwam gezien van zowel de bovenkant als de onderzijde. Wil ik hier graag laten zien!

De al eerder gesignaleerde rankend helmkruid staat tot mijn verbazing al prachtig te bloeien; trompet- achtige witte bloempjes. Klein maar wel heel fijn! Klik op de foto voor een vergroting.

Op een van de dagen was het bewolkt en vielen lichte regendruppels op het water van het ven op landgoed. Plots hoorde ik geritsel en zag met mijn blote oog drie reeën de aftocht blazen. Zij hadden mij al lang gehoord en namen het zekere voor het onzekere. Mijn camera werkte niet geheel mee en stelde scherp op de berken aan de rand in plaats van deze 3 prachtige reeën..... (zie pijlen). 

Op weg terug naar de uitgang bleef de grote bonte specht zijn best doen op een oude den in het bos. Waarschijnlijk voor voedsel en niet zozeer voor een geschikte nestgelegenheid. Wordt vervolgd.  

Dieren in het bos

Het is duidelijk dat de lente zijn intree heeft gemaakt, want de vogels laten van zich horen. Bovenin de eikenboom bij de entree van het dijkje naar het bos zingt de zanglijster zijn lied; twee tot viermaal worden de zangreeksen herhaald. Het is duidelijk dat de broedtijd is aangebroken (april tot juli). Kenmerkend is zijn borst; wit met zwarte vlekken. Klik op de foto voor een vergroting.

Verderop in het bos horen we de tjiftjaf, die vorige week teruggekeerd is uit Zuid Europa. De roodborst hebben we de hele winter door gehoord. Echter de vogels die we nu tegenkomen hebben de plaats van hun soortgenoten ingenomen die naar het noorden van Europa zijn getrokken.

Iets verderop horen we een heggenmus; een fijne zang wat hem de bijnaam van bastaardnachtegaal heeft opgeleverd! Anders dan de naam doet vermoeden is het geen familie van de mus...!

Dat het voorjaar echt is aangebroken kunnen we zien aan insecten die de winter hebben overleefd. Muggen dansen alweer volop in de lucht en de solitaire bijen en hommels laten zich weer zien en horen. Kijk maar eens naar dit harige exemplaar die ik tegenkwam op de zandweg. Omdat de temperatuur inmiddels is opgelopen tot circa 15 graden, worden de koninginnen actief om een broednest te starten. 

In de vroege ochtend van 1 april - neen, het is geen grap- zag ik een haas op het pad lopen. Ik kon zijn snelle aftocht nog net vastleggen met mijn camera.